Trong các nguyên nhân khiến người điều khiển ô tô bị mất lái dẫn đến tai nạn giao thông, tình trạng thừa lái và thiếu lái được xếp vào nguyên nhân nguy hiểm nhất. Vậy thừa lái là gì, thiếu lái là gì? Vì sao người điều khiển ô tô lại bị thừa lái và thiếu lái? Trong bài viết này, Trung tâm An Tín sẽ giúp bạn giải đáp mọi thắc mắc này.
Tìm hiểu về hiện tượng thiếu lái
Thiếu lái là gì?
Understeer hay còn gọi là thiếu lái, đây là hiện tượng ô tô khi vào đường cua, xe sẽ không ôm cua theo ý của người điều khiển. Thay vào đó, chúng sẽ đi chệch về hướng ngược lại của vòng cua. Hiện tượng thiếu lái xuất hiện ở những dòng xe dẫn động 4 bánh và dẫn động cầu trước.
Lúc này, ô tô đi vào đường cua quá nhanh, người điều khiển ô tô đánh lái mạnh nhưng xe chuyển hướng vẫn rất chậm. Đặc biệt, quỹ đạo ôm đường cua của xe không đúng như ý muốn của người điều khiển.
Tình trạng thiếu lái rất nguy hiểm nếu xảy ra. Lúc này, xe sẽ đi lệch hướng, dễ lao ra khỏi đường. Song, so với thừa lái thì thiếu lái vẫn dễ dàng kiểm soát hơn.
Nguyên nhân làm xe bị thiếu lái
Nguyên nhân chủ yếu khiến xe bị thiếu lái là do bánh trước bị trượt. Lúc này, bánh xe không còn khả năng bám đường như ban đầu khiến đầu xe bị lệch quỹ đạo của vòng cua. Ô tô đi vào đường cua với tốc độ nhanh do quán tính của xe. Từ đó tiếp tục theo phương thẳng. Ngoài ra, xe có thể chuyển hướng di chuyển song rất ít.
Nếu người điều khiển ô tô có tay lái yếu sẽ không làm chủ được tốc độ. Từ đó, bạn sẽ cua không đủ vòng để tạo lực hướng tâm. Lúc này, bánh trước của ô tô sẽ bị mất khả năng ma sát với mặt đường.
Đối với những ô tô dẫn động cầu trước, bánh trước của xe chính là nơi chịu lực truyền đầu tiên và trực tiếp. Vì vậy, khả năng xe ô tô bị trượt là rất cao. Nếu bạn đạp mạnh chân phanh lúc xe đang trượt sẽ khiến tốc độ trượt của xe nhanh hơn. Dù người điều khiển có bó chặt vô lăng hết cỡ lúc xe trượt ngang mép đường cua cũng sẽ không có tác dụng.
Cách xử lý khi xe bị trượt do bị thiếu lái
Khi 2 bánh trước của ô tô bị mất độ bám với mặt đường, tình trạng xe bị thiếu lái sẽ xảy ra. Cách khắc phục hiệu quả nhất là để xe lấy lại độ bám như sau:
- Bước 1: Người điều khiển ô tô lập tức nhả chân ga ra.
- Bước 2: Tiếp theo, bạn đánh vô lăng theo hướng thẳng lái, tức là ngược chiều hướng ôm cua. Sau đó, bạn nhấn phanh nhẹ nhàng nếu ô tô có cài đặt hệ thống ABS.
- Bước 3: Lúc này, ô tô đã lấy lại được độ bám với mặt đường, người điều khiển xe có thể đánh lái vào đường cua.
Trong trường hợp thiếu lái ở đường cua, nếu giảm tốc độ sẽ giúp bánh xe không bị trơn trượt. Bên cạnh đó, lực quán tính của xe cũng sẽ được giảm đi đáng kể. Phương pháp hiệu quả nhất để giảm tốc độ lúc vào cua là nhả chân ga và để xe giảm tốc độ từ từ.
Nếu xảy ra trường hợp thiếu lái, người điều khiển ô tô không nên phanh gấp. Bởi hành vi này sẽ khiến ô tô bị bó cứng phanh và xe càng mất độ bám với mặt đường. Bên cạnh đó, người điều khiển ô tô nên đánh vô lăng theo hướng thẳng lái nhằm giảm lực cho 2 bánh xe trước. Điều này giúp bánh xe lấy lại độ bám đường tốt hơn.
Sau khi xe đã lấy lại độ bám, người điều khiển có thể bắt đầu đánh lái về phía ôm cua. Sử dụng thêm hệ thống chống bó cứng phanh ABS cũng là cách khắc phục thiếu lái hiệu quả nếu xe vào đường cua với tốc độ cao.
Trường hợp nhả chân ga không đạt hiệu quả, người điều khiển xe có thể nhấn nhẹ phanh để tăng độ ma sát cho 2 bánh trước. Lúc này, hệ thống chống bó cứng phanh ABS sẽ phát huy khả năng của mình.
Tìm hiểu về hiện tượng thừa lái
Thừa lái là gì?
Oversteer hay còn gọi là thừa lái, đây là tình trạng người điều khiển không đánh lái nhiều song ô tô vẫn chuyển hướng hoặc quay vòng đột ngột và quá nhanh. Hiện tượng thừa lái nặng có thể dẫn đến tình trạng xe bị chuyển động quay ngang và thậm chí là lật xe.
Khi người điều khiển xe dồn ga đột ngột hoặc nhả chân ga/phanh ga gấp khi vào đường cua sẽ khiến ô tô bị thừa lái. Trong các giải đua xe thể thao, những tay đua thường lợi dụng hiện tượng thừa lái để thực hiện kỹ năng Drift nhằm rút ngắn thời gian tại các vòng cua.
Nguyên nhân làm xe bị thừa lái
Nếu thiếu lái xảy ra khi 2 bánh trước mất đi độ bám ở đường cua thì thừa lái xảy ra khi 2 bánh sau mất khả năng bám đường khi vào đường cua. Lúc này, bánh sau xe ô tô sẽ trượt thẳng theo quỹ đạo cũ.
Trong khi đó, hai bánh trước ô tô lại chuyển hướng theo sự điều khiển của vô lăng. Đây chính là nguyên nhân khiến đầu xe chuyển hướng, quay vòng còn đuôi xe thì trượt thẳng. Nguy hiểm có thể dẫn tới tình trạng lật xe ở đường cua.
Ô tô bị thừa lái khi xe phải di chuyển ở những cung đường trơn trượt, vào đường cua quá gấp, xe giảm ga đột ngột, tăng ga quá sớm hoặc phanh gấp lúc ở giữa khúc cua. Nếu phanh hoặc dừng xe đột ngột, lúc này mũi xe sẽ chững lại, trọng lượng chính dồn lên giảm xóc trước và hai bánh xe trước.
Trong khi đó, hai bánh sau của ô tô lại bị mất khả năng ma sát với mặt đường. Theo quán tính, ô tô của bạn sẽ bị văng theo hình vòng cung và có thể bị lật xe.
Cách xử lý khi xe bị trượt do bị thừa lái
So với thiếu lái, thừa lái khó kiểm soát và xử lý hơn rất nhiều. Tuy nhiên, không phải không có cách nếu bạn gặp phải tình trạng này khi tham gia giao thông. Dưới đây là các bước xử lý ô tô khi bị thừa lái:
- Bước 1: Người điều khiển ô tô nên đánh lái vô lăng ngược chiều hướng xe ôm cua.
- Bước 2: Sau đó, bạn nhấn nhẹ ga để tác động 2 bánh sau nhằm lấy lại khả năng ma sát với mặt đường.
Để xử lý xe bị trượt do thừa lái hiệu quả, tài xế có thể giảm tốc độ xe trước khi phanh. Ngoài ra, bạn có thể sử dụng một số hệ thống hỗ trợ lái như kiểm soát lực phanh, phân bổ lực phanh giữa các bánh xe.
Cách phòng tránh tình trạng xe bị thừa lái và thiếu lái
Thừa lái và thiếu lái là hiện tượng vô cùng nguy hiểm đối với người điều khiển ô tô. Nếu bạn không có kỹ năng xử lý sẽ dẫn đến hậu quả vô cùng nghiêm trọng. Dưới đây là những cách cũng như kinh nghiệm phòng tránh xe bị thừa lái và thiếu lái người điều khiển ô tô không nên bỏ qua:
- Thứ nhất, người điều khiển ô tô nên thường xuyên kiểm tra định kỳ độ mòn của lốp xe cũng như áp suất của lốp. Nếu lốp quá non hoặc không đạt tiêu chuẩn, bạn nên thay thế chúng để tránh tình trạng xe bị mất độ bám khi vào đường cua hoặc trơn trượt.
- Thứ hai, nếu di chuyển xe lúc trời mưa, đường trơn trượt,… người điều khiển ô tô cần chủ động giảm tốc độ của xe lại. Bạn không nên vào cua ở tốc độ cao hoặc ôm cua quá gấp sẽ khiến bánh xe mất kiểm soát.
- Thứ ba, người điều khiển ô tô cần giữ kiểm soát, không nên phanh gấp hoặc nhấn ga/ngắt ga đột ngột khi bắt đầu cua xe. Tình trạng mất lái sẽ rất nguy hiểm và có thể dẫn tới tai nạn nghiêm trọng do sự dịch chuyển trọng lượng ở phần đầu xe và đuôi xe.
- Thứ tư, trong quá trình mua xe, bạn nên ưu tiên lựa chọn dòng xe được cài đặt hệ thống an toàn hiện đại như: hệ thống chống bó cứng phanh, hệ thống cân bằng điện tử, hệ thống phân phối lực phanh điện tử, hệ thống hỗ trợ lực phanh khẩn cấp,…
- Thứ năm, người điều khiển ô tô nên kiểm tra, bảo trì/bảo dưỡng hệ thống lái theo định kỳ để xe hoạt động tốt hơn. Nếu phát hiện tình trạng xe bị lệch vô lăng, lệch thước lái,… thì bạn cần sửa chữa kịp thời.
Trên đây là tổng hợp những thông tin về tình trạng thừa lái và thiếu lái ở ô tô hiện nay. Qua bài viết này, hy vọng bạn đọc đã biết nguyên nhân cũng như cách khắc phục tình trạng thừa lái và thiếu lái. Để biết thêm những kỹ năng mới trong lái xe, đừng quên theo dõi bài viết tiếp theo của Trung tâm An Tín nhé!
